सूक्ष्म अन्न प्रक्रिया उपक्रम योजना - 2024 जाणून घ्या योजनेविषयी संपूर्ण माहिती

 

29 जून 2020 रोजी लाँच करण्यात आलेली, PMFMPE ही अन्न प्रक्रिया उद्योग मंत्रालयाची एक केंद्रीय प्रायोजित योजना आहे, जी सूक्ष्म- उद्योगांना भेडसावणाऱ्या आव्हानांना तोंड देण्यासाठी आणि या उपक्रमांच्या अपग्रेडेशन आणि औपचारिकीकरणाला पाठिंबा देण्यासाठी गट आणि सहकारी संस्थांच्या संभाव्यतेचा वापर करण्यासाठी डिझाइन केलेली आहे.

 उद्दिष्टे:

1.  अन्न प्रक्रिया उद्योगाच्या असंघटित विभागातील विद्यमान वैयक्तिक सूक्ष्म- उद्योगांची स्पर्धात्मकता वाढवणे आणि क्षेत्राच्या औपचारिकीकरणास प्रोत्साहन देणे; आणि
2. शेतकरी उत्पादक संस्था (FPOs), बचत गट (SHG) आणि उत्पादक सहकारी संस्थांना त्यांच्या संपूर्ण मूल्य शृंखलेत समर्थन देणे.

 योजनेचा उद्देश :

1.  विद्यमान सूक्ष्म अन्न प्रक्रिया उद्योजक, FPOS, बचत गट आणि सहकारी संस्थांद्वारे क्रेडिटची वाढीव प्रवेश देणे .
2. ब्रँडिंग आणि मार्केटिंग मजबूत करून संघटित पुरवठा साखळीसह एकत्रीकरण करणे.
3. विद्यमान 2,00,000 एंटरप्राइजेसच्या औपचारिक फ्रेमवर्कमध्ये संक्रमणासाठी समर्थन देणे .
4. सामान्य प्रक्रिया सुविधा, प्रयोगशाळा, स्टोरेज, पॅकेजिंग, विपणन आणि उष्मायन सेवा यासारख्या सामान्य सेवांमध्ये वाढीव प्रवेश देणे.
5. अन्न प्रक्रिया क्षेत्रातील संस्था, संशोधन आणि प्रशिक्षण यांचे बळकटीकरण; आणि एंटरप्राइजेससाठी, व्यावसायिक आणि तांत्रिक समर्थनासाठी वाढीव प्रवेश देणे .

 परिव्यय:

•  या योजनेत 2020-21 ते 2024-25 या पाच वर्षांच्या कालावधीत ₹ 10,000 कोटी खर्चाची संकल्पना आहे. या योजनेतील खर्च केंद्र आणि राज्य सरकारमध्ये 60:40 च्या प्रमाणात, उत्तरेकडील राज्यासाठी  90:10 च्या प्रमाणात सामायिक केला जाईल.
• पूर्वेकडील आणि हिमालयीन राज्यांमध्ये, विधानमंडळासह केंद्रशासित प्रदेशांसह 60:40 आणि इतर केंद्रशासित प्रदेशांसाठी केंद्राकडून 100%.

 कव्हरेज:

•  योजनेअंतर्गत, 2,00,000 सूक्ष्म अन्न प्रक्रिया युनिट्सना थेट क्रेडिट- लिंक्ड सबसिडीसह मदत केली जाईल. क्षेत्राच्या वाढीला गती देण्यासाठी पुरेशा सहाय्यक सामान्य पायाभूत सुविधा आणि संस्थात्मक वास्तुकलाचे समर्थन केले जाईल.

 फायदे:

 या कार्यक्रमात क्षेत्राच्या गरजा पूर्ण करणारे चार व्यापक घटक आहेत:

1. व्यक्ती आणि सूक्ष्म उपक्रमांच्या गटांना समर्थन.
2. ब्रँडिंग आणि विपणन समर्थन.
3. संस्था मजबूत करण्यासाठी समर्थन.
4. एक मजबूत प्रकल्प व्यवस्थापन फ्रेमवर्क सेट करणे.

 वैयक्तिक सूक्ष्म उपक्रमांना सहाय्य वैयक्तिक सूक्ष्म अन्न प्रक्रिया युनिट्सना ₹ 10,00,000 प्रति युनिट कमाल मर्यादेसह पात्र प्रकल्प खर्चाच्या 35% @ क्रेडिट- लिंक्ड भांडवली सबसिडी प्रदान केली जाईल. लाभार्थींचे योगदान बँकेकडून कर्ज घेतलेल्या उर्वरित रकमेसह प्रकल्प खर्चाच्या किमान 10% असावे.

 शेतकरी उत्पादक संस्था (FPOs)/ उत्पादक सहकारी FPOs आणि उत्पादक सहकारी संस्थांना समर्थन:

•  क्रेडिट लिंकेजसह @35% अनुदान.
• प्रशिक्षण समर्थन.
• अशा प्रकरणांमध्ये अनुदानाची कमाल मर्यादा विहित केली जाईल.

 स्वयं- मदत गटांसाठी (SHGs) समर्थन:

 1. बीज भांडवल:

• बियाणे भांडवल @ 40,000/- प्रति सदस्य बचत गटाचे खेळते भांडवल आणि लहान साधनांच्या खरेदीसाठी योजनेअंतर्गत प्रदान केले जाईल;
• ओडीओपी उत्पादनात सहभागी असलेल्या बचत गटांना बीज भांडवल देताना प्राधान्य दिले जाईल;
•  एसएचजीचे सर्व सदस्य अन्न प्रक्रियेत सहभागी होऊ शकत नाहीत. त्यामुळे बचत गटांच्या फेडरेशन स्तरावर बीज भांडवल पुरवले जाईल;
• हे SNA/ SRLM द्वारे SHG फेडरेशनला अनुदान म्हणून दिले जाईल. एसएचजी फेडरेशन ही रक्कम बचत गटांच्या सदस्यांना कर्ज म्हणून देईल

 2. वैयक्तिक SHG सदस्यांना अन्न प्रक्रिया उद्योगाचे एकल युनिट म्हणून 35% क्रेडीट लिंक्ड अनुदानासह जास्तीत जास्त 10 लाख रुपये सहाय्य.

 3. SHG स्तरावरील फेडरेशनवर भांडवली गुंतवणुकीसाठी समर्थन, क्रेडिट लिंक्ड अनुदान @35%. अशा प्रकरणांमध्ये निधीची कमाल मर्यादा विहित केल्याप्रमाणे असेल.

 4. SHGs ला प्रशिक्षण आणि हात धरून सहाय्य: SHGs च्या समर्थनासाठी, मोठ्या संख्येने प्रशिक्षित संसाधन व्यक्ती राज्य ग्रामीण उपजीविका अभियानात उपलब्ध आहेत.

 (SRLMs). SRLM च्या या स्थानिक संसाधन व्यक्तींचा कृषी उत्पादनात प्राविण्य असलेले प्रशिक्षण, युनिट्सचे अपग्रेडेशन, डीपीआर तयार करणे, हँडहोल्डिंगसाठी उपयोग केला जाईल.

 ब्रँडिंग आणि विपणन समर्थन:

•  i) योजनेंतर्गत संपूर्णपणे वित्तपुरवठा करण्यासाठी विपणनाशी संबंधित प्रशिक्षण;
• ii) सामान्य पॅकेजिंगमध्ये सहभागी होण्यासाठी मानकीकरणासह परिचित ब्रँड आणि पॅकेजिंग विकसित करणे;
• iii) राष्ट्रीय आणि प्रादेशिक किरकोळ साखळी आणि राज्य- स्तरीय संस्थांशी विपणन संबंध;
• iv) उत्पादनाची गुणवत्ता आवश्यक मानके पूर्ण करते याची खात्री करण्यासाठी गुणवत्ता नियंत्रण.

 अन्न प्रक्रिया उपक्रम खालील सरकारी योजनांच्या अंतर्गत लाभांसाठी पात्र असतील:

1.   राष्ट्रीय ग्रामीण उपजीविका अभियान सहाय्यक गटांना बीज भांडवल, प्रशिक्षण, हँडहोल्डिंग समर्थन आणि व्याज अनुदान प्रदान करते.
2.  स्टार्ट- अप व्हिलेज एंटरप्रेन्योरशिप प्रोग्राम (एसव्हीईपी) - ही एक केंद्र प्रायोजित योजना आहे, जी एनआरएलएमचा एक भाग आहे आणि ग्रामीण स्टार्ट- अप्सना प्रशिक्षण, हँडहोल्डिंग आणि समर्थन याद्वारे भांडवल आणि तांत्रिक सहाय्य प्रदान करते. वैयक्तिक उद्योजकांसाठी ₹ 1,00,000 पर्यंत आणि समूह उद्योजकांसाठी ₹ 5,00,000 पर्यंत 12% व्याजाने कर्ज.
3.  MSMES 2018-2% थकबाकीवर वाढीव क्रेडिटसाठी व्याज सवलत योजना.
4. ₹ 2,00,00,000 पर्यंतच्या संपार्श्विक- मुक्त कर्जासाठी सूक्ष्म आणि लघु उद्योगांसाठी (CGTMSE) क्रेडिट गॅरंटी ट्रस्ट फंड.
5. 10,00,000 पर्यंतच्या कर्जासाठी PM मुद्रा योजना.
6. नवोपक्रम, ग्रामीण उद्योग आणि उद्योजकता (ASPIRE) च्या प्रोत्साहनासाठी एक योजना.
7. ग्रामीण उद्योगाच्या पुनर्जन्मासाठी निधीची योजना (SFURTI).
8. MSES साठी सार्वजनिक खरेदी धोरण.
9. MoFPI च्या इतर विविध योजना जसे की बॅकवर्ड आणि फॉरवर्ड लिंकेज, कृषी उत्पादन क्लस्टर, कोल्ड चेन इत्यादी अंतर्गत उपलब्ध फायदे क्लस्टर्स/ गटांना समर्थन देण्यासाठी वापरले जातील.
10. जर मार्गदर्शक तत्त्वांमध्ये बसत असेल तर बचत गटांसाठी कौशल्य प्रशिक्षणासाठी PMKVY आणि NRLM कडून मदत घेतली जाईल. कमी कालावधीच्या ऑन- साइट प्रशिक्षणासाठी, NRLM आणि PM FME योजनेकडून सहाय्य प्रदान केले जाईल, अशा हेतूंसाठी तयार केलेले

 पात्रता:

 PMFMPE साठी पात्र कर्जदार हे असू शकतात:

•  शेतकरी उत्पादक संघटना (FPO)
•  स्वयं- मदत गट
•  सहकारी संस्था
• विद्यमान सूक्ष्म अन्न प्रक्रिया उद्योजक
• नवीन युनिट्स, मग ते व्यक्ती किंवा गटांसाठी फक्त एक जिल्हा एक उत्पादन (ODOP) साठी समर्थित असतील.

 वैयक्तिक सूक्ष्म उपक्रमांसाठी पात्रता निकष:

•  सध्या कार्यरत असलेले सूक्ष्म अन्न प्रक्रिया युनिट.
• विद्यमान युनिट्स ODOP उत्पादनांसाठी SLUP मध्ये किंवा भौतिक पडताळणीवर संसाधन व्यक्तीद्वारे ओळखल्या गेलेल्या असाव्यात. विद्युत उर्जा वापरणाऱ्या युनिट्सच्या बाबतीत, वीज बिल ते कार्यरत असण्यास समर्थन देईल. इतर युनिट्ससाठी, विद्यमान ऑपरेशन्स, इन्व्हेंटरी, मशीन आणि विक्रीचा आधार असेल.
• एंटरप्राइझ असंगठित असावी आणि 10 पेक्षा कमी कामगारांना नियुक्त केले पाहिजे.
• जिल्ह्याच्या ओडीओपीमध्ये ओळखल्या गेलेल्या उत्पादनामध्ये एंटरप्राइझचा प्राधान्याने सहभाग असावा. इतर सूक्ष्म- उद्योगांचा देखील विचार केला जाऊ शकतो.
• अर्जदाराकडे एंटरप्राइझचे मालकी हक्क असावेत.
• एंटरप्राइझच्या मालकीची स्थिती मालकी / भागीदारी फर्म असू शकते.
• अर्जदाराचे वय 18 वर्षांपेक्षा जास्त असावे आणि त्याच्याकडे किमान आठवी इयत्ता उत्तीर्ण शैक्षणिक पात्रता असावी.
• एका कुटुंबातील फक्त एक व्यक्ती आर्थिक सहाय्य मिळविण्यासाठी पात्र असेल. य उद्देशासाठी "कुटुंब" मध्ये स्वतःचा, जोडीदाराचा आणि मुलांचा समावेश असेल.
• प्रकल्प खर्चाच्या 10% औपचारिक आणि योगदान देण्याची आणि बँकेचे कर्ज मिळविण्याची इच्छा.
• प्रकल्पाच्या किमतीमध्ये जमिनीची किंमत समाविष्ट करू नये. तयार- बांधणीची किंमत, तसेच लांब भाडेपट्टी किंवा भाड्याने वर्कशेडचा खर्च प्रकल्पाच्या खर्चात समाविष्ट केला जाऊ शकतो. प्रकल्पाच्या किमतीमध्ये समाविष्ट करावयाच्या वर्कशेडचे भाडेपट्टे हे जास्तीत जास्त 3 वर्षांच्या कालावधीसाठीच असावेत.

 सहकारी/ एफपीओसाठी पात्रता निकष:

•  हे शक्यतो ODOP उत्पादनांच्या प्रक्रियेत गुंतलेले असावे.
• त्याची किमान उलाढाल रु. 1 कोटी असावी.
• प्रस्तावित प्रकल्पाची किंमत सध्याच्या उलाढालीपेक्षा मोठी नसावी.
• सदस्यांना किमान 3 वर्षांच्या कालावधीसाठी उत्पादनाशी व्यवहार करण्यासाठी पुरेसे ज्ञान आणि अनुभव असणे आवश्यक आहे.
• सहकारी/ एफपीओकडे पुरेशी अंतर्गत संसाधने असली पाहिजेत किंवा खेळत्या भांडवलासाठी प्रकल्प खर्चाच्या 10% आणि मार्जिन मनी पूर्ण करण्यासाठी राज्य सरकारकडून मंजूरी असावी.

 बचत गटांसाठी बीज भांडवलासाठी पात्रता निकष:

•  फक्त SHG सदस्य जे सध्या अन्न प्रक्रिया उद्योगात गुंतलेले आहेत. 
• SHG सदस्याने ही रक्कम खेळते भांडवल आणि लहान साधनांच्या खरेदीसाठी वापरण्यासाठी वचनबद्ध केले पाहिजे आणि या संदर्भात SHG आणि SHG फेडरेशनला वचनबद्धता द्यावी लागेल.
• बीज भांडवल प्रदान करण्यापूर्वी, SHG फेडरेशनने प्रत्येक सदस्यासाठी खालील मूलभूत तपशील गोळा केले पाहिजेत:
• a) प्रक्रिया केल्या जात असलेल्या उत्पादनाचा तपशील.
• b) इतर उपक्रम हाती घेतले जातात.
• c) वार्षिक उलाढाल.
• d) कच्च्या मालाचे स्त्रोत आणि उत्पादनाचे विपणन.

 बचत गटांसाठी भांडवली गुंतवणुकीसाठी क्रेडिट लिंक्ड अनुदानासाठी पात्रता निकष:

•  बचत गटांकडे प्रकल्प खर्चाच्या 10% आणि खेळत्या भांडवलासाठी 20% मार्जिन मनी किंवा राज्य सरकारकडून अनुदान म्हणून मंजूर करण्यासाठी पुरेसा स्वतःचा निधी असावा.
• SHG सदस्यांना ODOP उत्पादनाच्या प्रक्रियेचा किमान 3 वर्षांचा अनुभव असावा.

 ब्रँडिंग आणि मार्केटिंग सपोर्टसाठी पात्रता निकष:

•  प्रस्तावांनी खालील अटी पूर्ण केल्या पाहिजेत: -

1. प्रस्ताव ODOP शी संबंधित असावा.
2. सहाय्यासाठी पात्र होण्यासाठी उत्पादनाची किमान उलाढाल रु 5 कोटी असावी.
3. किरकोळ पॅकमध्ये ग्राहकांना विकले जाणारे अंतिम उत्पादन असावे.
4. मोठ्या संख्येने उत्पादकांना एकत्र आणण्यासाठी अर्जदार हा FPO/ SHG/ सहकारी/ प्रादेशिक - राज्यस्तरीय SPV असावा.
5. उत्पादन आणि उत्पादक मोठ्या स्तरावर स्केलेबल असावेत.
6. संस्थेला प्रोत्साहन देण्यासाठी व्यवस्थापन आणि उद्योजकता क्षमता प्रस्तावात स्थापित केली जावी.

 अर्ज प्रक्रिया: ऑनलाइन:

•  अधिकृत वेबसाईट  https:// pmfme.mofpi.gov.in/ pmfme/ #/ Home- मुख्यपृष्ठावर जाउन.
• "लॉगिन" वर क्लिक करा, नंतर "अर्जदार लॉगिन" वर क्लिक करा. तुम्हाला अनुप्रयोगाच्या लॉगिन स्क्रीनवर पुनर्निर्देशित केले जाईल.
• तुम्ही विद्यमान वापरकर्ता असल्यास, "लाभार्थी प्रकार निवडा", तुमचा "वापरकर्ता आयडी" आणि "पासवर्ड" प्रदान करा आणि "सबमिट" क्लिक करा.
• एकदा सत्यापित केल्यानंतर, आपण वेबसाइट प्रविष्ट करण्यास सक्षम असाल.
• तुम्ही नवीन वापरकर्ता असल्यास आणि योजनेसाठी नोंदणी करू इच्छित असल्यास, "साइन अप" वर क्लिक करा. "नवीन वापरकर्ता नोंदणी" फॉर्म उघडेल.
• खालील अनिवार्य तपशील प्रदान करा (आधार कार्डानुसार):
• लाभार्थीचा प्रकार निवडा: वैयक्तिक / गट अर्ज / सामान्य पायाभूत सुविधा अर्ज
• पुढे , जर तुम्ही "ग्रुप ऍप्लिकेशन" किंवा "कॉमन इन्फ्रास्ट्रक्चर ऍप्लिकेशन" निवडले असेल, तर "गैर- वैयक्तिक" ऍप्लिकेशनचा प्रकार निवडा:
• सहकारी संस्था / शेतकरी उत्पादक कंपन्या (FPC/ FPO) / बचत गट (SHG)

1. नाव
2. ई - मेल आयडी
3. मोबाईल नंबर
4. पत्ता
5. राज्य
6. जिल्हा

•  "नोंदणी करा" वर क्लिक करा. तुमची PMFMFPE योजनेसाठी नोंदणी केली जाईल.
• तुम्हाला नोंदणीकृत ईमेल आयडीवर वापरकर्तानाव आणि पासवर्डसह ईमेल प्राप्त होईल. नोंदणीकृत मोबाईल क्रमांकावर यशस्वी नोंदणीबाबत सूचना देखील प्राप्त केली जाईल.

PMFMFPE योजनेसाठी अर्ज करा -

• सिस्टममध्ये लॉग इन करण्यासाठी तुमची लॉगिन क्रेडेन्शियल्स वापरा.
• पुढील स्क्रीनवर, तुमची भूमिका निवडा:
• वैयक्तिक नवीन अन्न प्रक्रिया उपक्रम वैयक्तिक अर्जदार (सध्याची व्यवसाय उलाढाल 1,00,00,000 पेक्षा जास्त) वैयक्तिक अर्जदार (सध्याची व्यवसाय उलाढाल ₹ 1,00,00,000 पेक्षा कमी)
• इच्छित पर्याय निवडा आणि "सबमिट" क्लिक करा. पुष्टीकरण पॉप- अप वर, "होय" निवडा.
• तुम्हाला अर्जदाराच्या डॅशबोर्डवर निर्देशित केले जाईल.
• डाव्या उपखंडावर, तुम्ही तीन पर्याय पाहू शकता: मुख्यपृष्ठ / ऑनलाइन अर्ज करा / मार्गदर्शक तत्त्वे आणि सूचना.
• योजना मार्गदर्शक तत्त्वे वाचण्यासाठी आणि डाउनलोड करण्यासाठी तुम्ही एकतर "मार्गदर्शक तत्त्वे आणि सूचना" वर क्लिक करू शकता, अन्यथा तुम्ही थेट "ऑनलाइन अर्ज करा" वर क्लिक करू शकता.
•  "ऑनलाइन अर्ज करा" वर क्लिक केल्यावर, तुम्हाला अर्जाकडे निर्देशित केले जाईल. फॉर्ममध्ये सात विभागांचा समावेश आहे - अर्जदार तपशील, विद्यमान उपक्रम, प्रस्तावित व्यवसाय तपशील, आर्थिक तपशील, कर्ज देणारी बँक, अपलोड दस्तऐवज, घोषणा आणि सबमिट.
• सर्व अनिवार्य तपशील प्रदान करा, आवश्यक कागदपत्रे फॉरमॅटमध्ये अपलोड करा, घोषणा तपासा आणि अर्ज सबमिट करण्यासाठी "सबमिट करा" वर क्लिक करा. यशस्वी अर्ज सबमिशन संबंधित सूचना स्क्रीनवर दर्शविली जाईल. ते वापरकर्त्याच्या नोंदणीकृत ईमेल आयडीवर देखील प्राप्त होईल.